Bel ağrısı, hemen hemen hepimizin yaşammda en az bir kez karşılaştığı yaygın bir sorundur. Doktora başvuru ve işe gidememenin soğuk algınlığından sonraki ikinci en sık nedenidir. Genellikle orta yaşlarda görülür; kadın, erkek ve tüm yaş gruplarını etkiler.
Toplumda bel ağrısına verilen önem, sosyokültürel durumla yakından ilişkilidir. Endüstrileşmiş ülkelerde iş ortamındaki etkenlere bağlı olarak gelişen bel ağrısı çalışanların en önemli ve en pahalı sağlık sorunları arasındadır. Bu ülkelerde bel ağrısı ve bel ağrısına bağlı sakatlık, üretim kaybı, işe gidememe ve tazminat ödemeleri hızla artmaktadır. Maliyetteki bu hızlı artış ülkelerin ekonomisini de tehdit eden bir durumdur. Bel ağrısı yalnız ağır işlerde çalışanların sorunu değildir. Sıklığı daha az olmakla birlikte, uzun süreli oturarak çalışanlarda ve ofis çalışanlarında da görülür. Bel ağrısı bir hastalık değil, bir belirtidir ve çok çeşitli nedenleri vardır. En sık nedeni omurgamızın kötü duruş ve yanlış kullanılması sonucunda zorlanmasıdır. Ağrılı atakların büyük bir kısmı, %90’ı, yaklaşık bir ayda iyileşir. Ağrı uzun sürdüğünde tedavi güçleşir, günlük yaşamda ve iş ortamındaki hareketleri kısıtlayarak sakat bırakabilir. Ağrı yerleşirse, hareketleri kısıtlamanın yanında, depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklara neden olabilir. Böylece sadece kendimizi değil, aile ve iş ilişkilerimizi ve tüm yaşamımızı olumsuz etkileyebilir. Oysa sağlıklı bir bele sahip olmak zor değildir. Belimizi, omurgamızı tanıyarak, günlük yaşam ve iş ortamında belimizi ve vücudumuzu doğru kullanarak davranışlarımızı değiştirmek ve bel ağrısından korunmak mümkündür.
Bu kitabın amacı; sizi belin yapısı, işlevleri, ağrının nedenleri, tedavisi ve belin korunması konusunda bilgilendirmek ve belinizin sorumluluğunu almanıza yardımcı olmaktır.
BEL AĞRISININ NEDENLERİ
Bel ağrısımn çok sayıda nedeni vardır. Bel ağrılarının çok büyük çoğunluğu, yaklaşık %95’i, belin mekanik nedenlerle zorlanması sonucu oluşur. Bunlar mekanik bel ağrısı olarak adlandırılır. Mekanik zorlanma, duruş bozukluğu, belin ve vücudun yanlış kullammı gibi nedenlerle kasların, disklerin ve eklemlerin zorlanmasıyla gelişir. Bu gruptaki hastalıkların seyri genellikle iyidir. Tanı ve tedavi yaklaşımları birbirine benzerlik gösterir.
Bel ağrılarının çok az bir kısmının nedeni ise iltihaplı hastalıklar, kemik hastahkları ve tümörler gibi ciddi hastalıklardır. Mekanik olmayan diğer nedenler olarak adlandırılan bu gruptaki hastalıklarda seyir genellikle iyi değildir ve tanı için ileri tetkik gereklidir. Her birinin tedavisi de farklıdır.
Mekanik bel ağrısı
Mekanik bel ağrısına en sık olarak neden olan hastalıklar şunlardır:
· Kas ve bağların zorlanması
· Bel fitığı (Disk kayması)
· Kireçlenme (Spondiloz)
· Omur kayması (Spondilolistesis)
· Omurilik kanalının daralması (Spinal Stenoz)
· Omurga eğrilmesi (Skolyoz)
Bel fıtığı ani tek bir hareketten ziyade tekrarlamalı hareketlerin etkisiyle oluşur. Öne eğilme, dönme ve ağır kaldırma gibi hareketlerin tekrar tekrar yapılmasıyla, diskler zorlanır ve yıpranır. Diskin ortasındaki çekirdek, etrafındaki koruyucu yapıdaki yarıklara ve çatlaklıklara doğru sızar ve disk bombeleşir. Bu durum bel fıtığı başlangıcı olarak değerlendirilir. Daha ileri aşamada ise bombeleşen kısım fıtıklaşır ve bel fıtığı gelişir. Bazen çekirdek çevresindeki koruyucu kısım da yırtılır. Bu, disk yırtılması olarak adlandırılır. Çekirdeğin yer değiştirmesi sıklıkla omurganın öne eğilme hareketi sırasında arkaya doğru olur. Fıtıklaşan kısım yeterince büyükse, diskin yanındaki bacağa giden siniri sıkıştırabilir. Bu durumda bel ağrısı yanında bacağa yayılan ağrı, karıncalanma, uyuşma ve güçsüzlük gibi yakınmalar olabilir. Bacağa giden sinirin sıkışmasıyla oluşan ağrı ‘siyatik ağrısı, siyatalji’ olarak adlandırılır. ve yakınımlar çoğunlukla tedavi ile iyileşir ve tamamen kaybolur. Fakat disk bir kez hasar gördüğünde o kısım sürekli olarak zayıf kalır ve daha sonraki, küçücük zorlanmalardan kolayca etkilenir. Çok nadir olarak bel fıtığı omuriliği de etkileyerek bası yapabilir. Kauda ekina olarak adlandırılan bu durumda bacakta uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük görülmesinin yanında, idrar ve dışkılama kontrolü bozulabilir. Bu durumda acilen ameliyat gerekir.
PROF. DR. EMEL ÖZCAN’IN ÖZGEÇMİŞİ
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi
Cep: 0 532 436 70 50
E-mail:ozcanem@gmail.com
İŞ DENEYİMLERİ
1975 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu.
1975-1976 yıllarında Rize Ardeşen SGK Sağlık Merkezinde pratisyen hekim,
1976-1985 yıllarında Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalında asistan, uzman ve yardımcı doçent,
1985-2019 yıllarında İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalında ve Algoloji Bilim dalında doçent ve profesör olarak görev yaptı.
1983-1985 ve 2018-2019 yıllarında Akdeniz Üniversitesi ve İstanbul Üniveristesi Tıp Fakültesi’nde Anabilim Dalı Başkanlığı görevini yürüttü.
2000-2001 yıllarında Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Rehabilitasyon Hastanesi kuruluş koordinatörü olarak çalıştı.
1994-1999yıllarında sahibi olduğu Fonksiyonel Rehabilitasyon Merkezinin direktörlüğünü yaptı.
2.5 yılı ABD’de olmak üzere yaklaşık 3.5 yıl süreyle Fransa, İngiltere ve Belçika’da çeşitli konularda klinik gözlemci ve araştırmacı olarak çalıştı.
Halen FİZYODEM TIP MERKEZİ’NDE çalışmaktadır.
Uzmanlık Alanları
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı
Algoloji ( Ağrı Tedavisi) Uzmanı
Proloterapist ve Akupunkturist olan Dr. Emel Özcan Akupuntur ve Proloterapi konularında eğitimi ABD’nde almıştır ve Sağlık Bakanlığı Uygulama Sertifikaları sahibidir.
Başlıca ilgi ve araştırma alanları
· Bel Fıtığı ve Bel Ağrıları
· Boyun Fıtığı ve Boyun Ağrıları
· Bel Okulu ve Boyun Okulu ( Beli ve Boynu Omurgayı Koruma Eğitimi)
· İşe bağlı Kas İskelet Hastalıkları
· Ergonomi
· Romatizmal Hastalıklar
Ø İltihaplı Hastalıklar
Ø Kireçlenmeler
Ø Yumuşak Doku Hastalıkları
Ø Fibromiyalji
· Post- Polio Hastalığı (Çocuk Felci sonrası geç dönemde etkiler )
· İnme
Uyguladığı Girişimsel Tedaviler
· Omurga enjeksiyonları
· Eklem ve eklem dışı yumuşak doku enjeksiyonları
· Proloterapi ( rejeneratif tedavi- kas iskelet sistemindeki yapıları yenileyici tedavi )
· Nöral Proloterapi (Perinöral enjeksiyon tedavisi )
· Akupunktur
· Kuru iğneleme
· PRP
EĞİTİM VE AKADEMİK POZİSYONLAR
1990 Profesör İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
1985 Doçent Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD
1980 Uzman Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı (Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi kadrosunda)
1975 Doktor Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
1969 Lise İzmir Kız Lisesi.
YURT DIŞI EĞİTİMİ DENEYİMLERİ
2.5 yılı ABD’nde olmak üzere yaklaşık 3.5 yıl süreyle Belçika, Fransa ve İngiltere ve Holanda’da çeşitli kurumlarda eğitim ve araştırmalara katıldı.
2016 ABD Proloterapi Kursuna katılma
2014 ABD Proloterapi Kursuna katılma
2007 ABD Ergonomi Kursuna katılma
2004 ABD Ergonomi Kursuna katılma
2002 Hollanda Omurga ve Eklem Hastalıkları konusunda çalışma
1994 ABD Kas Sinir Hastalıkları ve Post- Polio Araştırmalarına katılma
1993 ABD Bel ağrısı, Özel egzersiz programları,Dinamik Stabilizasyon Egzersizleri, İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıkları, Ağrı Tedavisi, Akupunkur ve İnme Kliniklerinde çalışma
1989 İngiltere Romatizmal Hastalıklar ve Bel Okulu konularında çalışma
1986 Fransa Omurga Enjeksiyonları ve Manuel Tedaviler konusunda çalışma
1983 Fransa İltihaplı Romatizmal Hastalıklar ve enjeksiyonlar konusunda çalışma
1982 Belçika Fizik Tedavi Rehabilitasyon uygulamaları ve Felç rehabilitasyonu konularında çalışma
BURSLAR
1982 Belçika Hükümeti Bursu
1983 Fransız Hükümeti Bursu
YABANCI DİLLER
İngilizce, Fransızca
BİLİMSEL YAYINLAR VE SUNUMLAR
Yaklaşık 200 adet uluslararası ve ulusal dergilerde yayınlanmış ve sunulmuş çalışma
Bel ağrısı ve romatizmal hastalıklar konularında kitap editörlüğü ve bölüm yazarlığı
Ve toplantılarda
BAŞLICA MESLEKİ- SOSYAL ÇALIŞMALARI
1998 Union European Medical Specialists, ( Avrupa Uzman Hekimler Birliği) )Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzman Hekimler Temsilcisi
2002 Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Yeterlilik Kurulu Kurucu Üyesi
2010 Avrupa Birliği Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uygulama Sertifikasyonu
2010 Fit For Work, İngiltere Work Foundation, Türkiye’de Kas iskelet Hastalıkları ve Türk İş Gücü Pazarı, Türkiye Danışmanı
2012 AHFE ( Applied Human Factor Ergonomics) Uyulamalı İnsan Faktörleri Ergonomisi Kongreleri Bilimsel Danışmanı
2012 Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi Çalışma Gurubu Başkanı
2014 IEA ( International Ergonomics Association ) Uluslar Arası Ergonomi Birliği İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıkları Türkiye Temsilcisi
2015Sağlık Bakanlığı Proloterapi Bilimsel Komite Üyesi
2018 Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Proloterapi Çalışma Gurubu Başkanı
SOSYAL EĞİTİM ÇALIŞMALARI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının, üniversitelerin ve meslek derneklerinin düzenlediği kongrelerde ve toplantılarda, işveren ve işçi sendikalarının ve sivil toplum kuruluşlarının organize ettiği toplantılarda, kamuda ve özel sektörde çeşitli alanlarda İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi konusunda eğitimler verme ve Ergonomi İyileştirme Programları oluşturma
Belediyeler ve sivil toplum kuruluşlarının düzenlediği toplantılarda bel, boyun ağrısı ve kas iskelet hastalıklarında korunma konusunda bilgilendirme ve hastalık bilgilendirme kitapçıları hazırlama